Tula.45

Pambungad

PAG KINALABIT ANG GATILYO NG DIWA

TUMATAGOS ANG PUNGLO SA TULA

Marahil maraming magtatanong kung bakit pinamagatan ko itong Tula.45, na para daw itinulad ko sa isang uri ng baril ang tula.

Tama sila. Nang malikha ko ang isang tulang ikinumpara ko ang tula sa isang uri ng baril, ang naisipan kong baril ay ang Kalibre.45 na kadalasang ginagamit ng national artist at popular na aktor na si Fernando Poe Jr. sa kanyang mga pelikula.

Palagay ko, napakagandang metaphor ng baril sa tula, na habang pinapanood ko ang ilang pelikula ni FPJ, kadalasan itong tungkol sa poetic justice.

Ang poetic justice, o matulaing katarungan (sarili kong salin), ayon sa ilang intelektwal, ay isang gamit sa panitikan na ang katangian ay nagbibigay ng gantimpala sa mga mabubuti at nagpaparusa naman sa masasama. Ayon naman kay Aristotle, sa kanyang akdang Poetics, ang pangangailangan para sa matulaing katarungan ay ipinakita  rin sa gawa ng mga manunulat ng unang panahon na sina Horace, Plutarch at Quintilian. Marami ring halimbawang makikita sa Banal na Komedya ni Dante, sa mga dula ni Shakespeare, sa Florante at Laura ni Balagtas, at sa marami pang nobela, tula, dula, kwento, epiko, at iba pang likhang pampanitikan.

Ngunit ang mga makatang tulad ko ay di lang daw poetic justice, sabi ng isa kong kaibigan. Ang dapat daw, poets just-tiis, dahil lagi na lang daw kaming nagtitiis. Laging walang pera, di sapat ang kinakain kaya namamayat, naghihirap, at wala naman daw pera sa paggawa ng tula. Hindi ito manenegosyo.

Sa ganang akin, totoong pulos tiis nga ako, ngunit nakadarama naman ako ng kasiyahan kapag nakaliliha ng tula. Katunayan, parang itinuring ko na rin itong bisyo. Kung iyong iba ay pagyoyosi o pagbabarik ang kanilang bisyo, ako naman, paghabi ng mga salita. 

Naniniwala kasi akong wala pang tatlumpu ang letrang aking magagamit, ngunit parang madyik na marami itong kumbinasyon, nakikipag-usap sa diwa ng kapwa, nakapagpapasaya o kaya'y nakapagpapalungkot ng puso, at nakapagbibigay din ng inspirasyon habang binabasa ang tula. Habang kinakalabit ko ang gatilyo ng aking diwa habang nakatulala o kaya'y masaya o kaya'y habang nag-iinom ng serbesa o kaya'y habang hawak ang plakard sa rali, tumatagos ang punglo ng aking diwa sa pluma at papel na tangan upang makalikha.

Karamihan ng mga tulang narito ay may tugma at sukat, bagamat meron ding malayang taludturan. Mas magandang pagkumbinahin ang mga letra sa tugma at sukat, kaysa malayang taludturan.

Halos lahat ng mga tulang narito’y nalathala sa pahayagang Obrero, at sa publikasyong Taliba ng Maralita.

Hindi ko aasahang magustuhan ninyo ang aking mga tula, ngunit inaasahan kong manamnam ninyo sa kaibuturan ng inyong puso't diwa ang sinasaad ng bawat likha.

Kung may komento kayo o mungkahi, mangyaring sabihan naman ninyo ako. 

Maraming salamat sa inyong pagtangkilik.

Gregorio V. Bituin Jr.

Sampaloc, Maynila

Nobyembre 7, 2008

Maso 3

Soneto at Paunang Salita

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Editor at Tagapangasiwa ng Buong Aklat

bawat titik sa plumang tangan ng manggagawa

ay diwang dumaloy sa nagbabagang adhika

na baguhin gamit ang mapagpalayang katha

ang sistemang yumurak sa dangal ng paggawa

dito sa aklat na MASO'y nagkatipong pawa

yaong katha nilang may sugat na iniinda

na ang sigaw ay tigpasin na ang tanikala.

habang nagnanaknak ang mga kathang narito

ay humihibik ang mapagpalayang obrero

tayo’y magkaisa sa hangad na pagbabago

bawat taludtod ng tula, bawat artikulo

ay may tapat na hangarin tungong sosyalismo

nawa’y magsilbing pag-asa't inspirasyon ito

sa inyo, sa masa, at sa lahat ng obrero. 

Taon-taon ay naging adhika na nating magtipon at maglathala ng mga sulatin ng manggagawa upang mapreserba sa mga titik, taludtod, saknong, pangungusap at talata ang kanilang mga saloobin hinggil sa kasalukuyang nagaganap sa uring manggagawa, kasabay ng hangaring pagbabago ng bulok na sistemang dahilan ng kahirapan at pagkabusabos ng higit na nakararami at pagyaman na iilang kapitalista’t elitista.

Ang tagumpay ng paglalathala at pagtangkilik ng manggagawa ‘t aktibista sa MASO: Panitikan ng Uring Manggagawa, Una at Ikalawang Aklat ay isang patunay ng sigasig ng mga manunulat sa kilusang mapagpalaya na ipakita nila ang kanilang kakayahan, pati na ang kanilang diwang punumpuno ng hangaring baguhin ang lipunan. Maksaysayan ang pagpapatuloy ng Ikatlong Aklat pagkat kasama rito ang maksaysayang sulatin ng mga bayaning manggagawang sina Crisanto Evangelista, salin ng akda ni Vladimir Ilyich Lenin, at nahalungkat na akda ng mahigit 90 gulang na rebolusyonaryong lider-magsasaka't manggagawa na si Ka Kikoy Baltazar.

Karapat-dapat lamang malathala ang mga ito at mabasa ng higit na nakararami.  Ito’y mga testamento ng kanilang pagiging malikhain at mapanuri sa lipunang ginagalawan. Ito ang kanilang pamana.

Hindi namin aasahang magustuhan nyo ang mga akdang naririto.  Gayunman, inaasahan naming nanamnamin ninyo sa kaibuturan ng inyong puso’t isipan ang mga katotohanang inilalarawan ng bawat akda at maibahagi rin ito sa iba. Maraming salamat.

Nobyembre 7, 2008